Cykl życia poroża
Cykl życia poroża

Przez lata zajmowania się porożem, wielokrotnie byłem pytany o ekologiczność wyrobów z poroża. Dla mnie, jak i dla znakomitej większości naszych klientów, jest to oczywista kwestia, natomiast spotykając się z coraz liczniejszymi pytaniami w tej kwestii, ostatnio zdałem sobie sprawę, że to wcale nie jest element wiedzy powszechnej. Dlatego w tym artykule postaram się opisać cykl życia poroża i wyjaśnić dlaczego według mnie jest to jeden z bardziej niezwykłych tkanek, bądź surowców w zależności o jakim etapie rozwoju poroża mówimy. Jako że proces ten wygląda podobnie u wszystkich gatunków zwierząt, ale z tą różnicą że u poszczególnych gatunków etapy cyklu przypadają w innych okresach roku, cały cykl omówię na przykładzie jelenia szlachetnego. 

Jeleń szlachetny

Jeleń Szlachetny

W skrócie można powiedzieć, że poroże u jelenia ma roczny cykl życia, po czym zwierzę naturalnie je zrzuca i nakłada nowe i ten proces powtarza się co rok. U jelenia proces wzrostu poroża zaczyna się gdy cała natura budzi się do życia, czyli wczesną wiosną. Poroże wyrasta z możdżeni, czyli części czaszki jelenia znajdującej się blisko czubka jego łba i rośnie tylko u samców (jedynym wyjątkiem wśród jeleniowatych są renifery, u których poroże również mają samice).

Cały wzrost poroża trwa niespełna 4 miesiące, co jest najbardziej niesamowitym zjawiskiem, ponieważ takie poroże może w tym czasie urosnąć aż do metra długości, więc jest to najszybciej rosnąca tkanka wśród organizmów żywych, a dobowy przyrost poroża może wynosić nawet kilka centymetrów.

Poroże daniela podczas wzrostu

Poroże daniela w fazie wzrostu

Poroże podczas wzrostu jest zbudowane z tkanki łącznej, która latem, gdy poroże osiągnie swój finalny rozmiar szybko twardnieje i przekształca się w tkankę kostną. Początkowo wykształcone już poroże nadal pokryte jest tzw. scypułem, czyli rodzajem pokrytej sierścią skóry, a na tym etapie tkanka jest jeszcze bardzo ukrwione. W drugiej połowie lata jelenie wycierają scypuł, który jest już im niepotrzebny, a przy tym uciążliwy (choćby przez to, że może zakrywać pole widzenia) trąc porożem o gałęzie drzew, czy krzaki.

Jeleń z wykształconym porożem w scypule

Jeleń z wykształconym porożem, jeszcze w scypule

Ostatecznie we wrześniu poroże ma już pełną twardość i nie jest pokryte już żadną dodatkową tkaną, a tym samym nadaje się do swojego celu, czyli walki o samice. W drugiej połowie września i na początku października ma miejsce tzw. rykowisko, czyli okres godowy, podczas którego samce jeleni walczą ze sobą o względy samic, a do walki używają właśnie poroża. Jako że dorosły jeleń szlachetny może ważyć nawet 200 kilogramów, a podczas walk samce uderzają się porożem z bardzo dużą siłą, a nawet podnoszą się wzajemnie to aż niewiarygodnie jak poroże, czyli tkanka która jeszcze kilka tygodni wcześniej była miękka i rosła w tak szybkim tempie musi być twarda podczas rykowiska.

Walka jeleni podczas rykowiska

Walka jeleni podczas rykowiska

Kolejne miesiące czyli od jesieni, do mniej więcej końca zimy poroże nadal znajduje się na łbach jeleni, ale po rykowisku nie ma już większego zastosowania i ostatecznie jelenie gubią poroże w okolicach końca lutego i marca, a cały proces się powtarza. Tym sposobem poroże z którego wykonuje się rozmaite przedmioty, jak choćby żyrandole, meble, czy grawerunki które robimy są robione ze zrzutów, czyli poroża które już odpadło jeleniom i zostało zebrane jako element ściółki leśnej przez pasjonatów, czyli zbieraczy poroża.

Cały proces jest dość niesamowity, a jego fenomen wynika przede wszystkim z tak szybkiego wzrostu tej tkanki, a także jej szybkiego twardnienia oraz oczywiście powtarzalności cyklu. Na koniec chciałbym obalić popularny mit, który mówi, że wiek jelenia można ocenić po ilości odnóg jego poroża. Nie jest to prawda, a wiek jelenia można ocenić po uzębieniu. Jako ciekawostkę dodam, że jeleń nakłada największe poroże w okolicach 7-8 roku życia.

Newsletter
Dowiedz się w jaki sposób wyroby z poroża mogą uczynić wnętrze twojego domu jeszcze piękniejszym!
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl